Mijn eerste dag in een asielzoekerscentrum

Tags

asielzoekerscentrum, toekomstmogelijkheden, vrijwilligerswerk

Voor de eerste keer in mijn leven bezocht ik een asielzoekerscentrum (azc) in Nederland. Ik heb me altijd al afgevraagd hoe dat zou zijn. Wat voor mensen er wonen en waarom ze er voor hebben gekozen om te vluchten. Maar daar bleef het eigenlijk bij. Als ik langs een azc reed keek ik daar altijd met een lichte afschuw naar. Een gevoel van gevangenschap en benauwdheid bekroop me en vervolgens liet ik die gedachtes en gevoelens weer voor wat ze waren. Blijkbaar was het te confronterend of niet belangrijk genoeg. Dat ik onderweg was om boodschappen te halen en in de file stond was op dat moment misschien wel belangrijker.

Confronterend

Nu ik een tijdje voor de Vrolijkheid werk als vrijwilliger en na mijn eerste bezoek aan een azc merk ik dat mijn bewustzijn over dit onderwerp groter wordt. Ik ben me zelfs schuldig gaan voelen. Hoe kan het zijn dat ik nooit verder heb nagedacht? Dat er echte mensen in asielzoekerscentra wonen, mensen zoals jij en ik, gezinnen met grote en kleine kinderen. Dat er zelfs kinderen wonen die geboren zijn in een azc en niet beter weten dan in een soort van gevangenschap te leven; in kleine kamers met hun ouders, broertjes en zusjes, met allerlei mensen op één benauwende locatie uit verschillende landen, die vaak niet eens elkaars taal spreken. Dat mensen daar wachten, wachten en wachten op een onzekere toekomst. Natuurlijk bedenk ik dan ook dat deze mensen zelf de keuze hebben gemaakt om te vluchten naar Nederland, maar wat zou ik doen als ik in hun schoenen stond? Dan had ik, afhankelijk van de situatie, waarschijnlijk hetzelfde gedaan. Maar ik woon in een welvarend land, waarin ik genoeg veiligheid en toekomstmogelijkheden heb.
De bewoners van het azc houden mij binnen één dag een heldere en confronterende spiegel voor. Waarom maak ik mij eigenlijk zo druk over alledaagse, kleine beslommeringen? Waarom kan ik mij soms zo onzeker voelen en ontzettend piekeren over mijn toekomst? Waarom weet ik niet precies welke kant ik op wil gaan? Er is keuze genoeg. En dat is het hem nu juist. Het contrast is groot; ik heb eigenlijk te veel mogelijkheden en zij die in het azc wonen hebben er te weinig. Ik zou een groot deel van mijn mogelijkheden aan deze mensen willen geven, zodat zij weer een toekomstperspectief hebben en alles eerlijker is verdeeld. Maar dat kan niet. Ik heb de mogelijkheden niet om deze mensen een huis, baan of opleiding aan te bieden. Over hun toekomst kan ik niet beslissen, dat doet de overheid, die zich wat mij betreft het lot van de mensen en vooral kinderen in azc’s wat meer mag aantrekken. Het enige wat ik kan doen is mijn steentje bijdragen via de Vrolijkheid; helpen met creatieve activiteiten voor kinderen, jongeren, maar ook hun ouders, zodat ze zich kunnen uiten en ontspannen en even niet na hoeven te denken over wat de toekomst brengen zal.

Contrast

Mijn eerste dag op het azc staat in het teken van contrast. Het gebouw ligt in een prachtig natuurgebied, midden in een bos met wandelpaden, vogels en gifgroene bomen. Maar het gebouw zelf geeft mij de kriebels. Het is groot, grauw en heeft allemaal kleine raampjes. Even moet ik denken aan Auschwitz, aan mijn voorouders die door de oorlog gestorven zijn en aan een verhaal wat ik onlangs op televisie zag; een ruimte met kamers waar joodse vrouwen werden ‘bewaard’ zodat hun baarmoeder dichtgenaaid kon worden. Hier zal dat natuurlijk niet gebeuren, maar ook dit gebouw zit vol met kamers en de sfeer geeft me rillingen. Vroeger was het een sanatorium, waar mensen verbleven die chronisch ziek waren. Nu wonen er gewone mensen die over het algemeen gezond zijn, maar tegelijkertijd ‘ziek’ worden van onzekerheid.

Bron: de Vrolijkheid, Amsterdam

Mahdiya

In het noodgebouw waar de Vrolijkheid zit, maak ik kennis met een meisje die direct mijn hart gestolen heeft. Ze heet Mahdiya en komt uit Afghanistan. Ze is grappig en heeft tomeloze energie die ze meteen op mij overbrengt. Eigenlijk is ze erg druk, misschien heeft ze wel ADHD, maar ik vind haar leuk. Ze heeft gitzwart, glanzend kort haar, is een tikkeltje mager en heeft een prachtige lach. Het lijkt een echt meisje-meisje met haar roze broek, maar eigenlijk is ze een beetje jongensachtig. Ze is bijdehand en overal van op de hoogte. Ze rijdt de hele dag rond op haar fiets, weet precies welke activiteiten de Vrolijkheid op het programma heeft staan en kent (bijna) alle kinderen en ouders. Vandaag helpt ze ons jongeren te vinden die naar een disco-avond willen komen. Ze pakt me bij mijn handen en trekt me mee door het gebouw heen en vraagt welk beest ik graag zou willen zijn. “Wat wil jij zijn? Het moet een lief dier zijn. Ik ben een schildpad.” zegt Mahdya. “Ok, dan ben ik een tijger” zeg ik. “Neeeee, dat kan helemaal niet! Die zijn helemaal niet lief hoor!” buldert Mahdiya. Ze knuffelt me en speelt met mijn sjaal. “Wat wil jij later worden?” vraagt ze. “Ik wil boekenschrijfster worden en jij?” antwoord ik. “Ik weet het nog niet, ik kan van alles worden, piloot, juf” zegt ze stralend. Ik vind het leuk dat het meisje, ondanks haar situatie toch positief is. Misschien is ze net iets te jong om te beseffen hoe haar leven straks drastisch kan gaan veranderen of is het een meisje die van nature heel positief in het leven staat. Ze inspireert me. Ook zij laat een duidelijk contrast zien. Ze klopt vrolijk op de deuren van de andere bewoners en probeert in haar taal, het Nederlands of met handen en voeten uit te leggen wat er vanavond staat te gebeuren en of zij ook willen komen. De mensen kijken argwanend en lijken alles behalve vrolijk of energiek. Pas als ik hun toelach, krijg ik in enkele gevallen een glimlach terug.

Positief blijven

Aan het einde van de dag vertrek ik met gemengde gevoelens van het azc naar huis. Aan de ene kant heb ik positieve energie gekregen door de onstuimige Mahdiya en de andere kinderen, de activiteiten die de Vrolijkheid geeft en hoe de medewerkers zich inzetten om hun een leuke tijd te geven. Aan de andere kant voel ik me rot en wil ik de kinderen en hun ouders hier niet achterlaten. Maar net als Mahdiya moet ik positief blijven. Ik ben blij dat ik de mogelijkheid heb om via de Vrolijkheid met de kinderen en hun familieleden te werken en hun een leuke tijd te geven en dat ik steeds meer ontdek wat ik wél wil met mijn toekomst. Verder kan ik alleen nog hopen dat kinderen als Mahdiya en de andere mensen in het azc allemaal goed terechtkomen en hun toekomstmogelijkheden ooit een stuk groter zullen zijn.

Heb jij wel eens vrijwilligerswerk gedaan of doe je dit regelmatig? Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen. Laat je een berichtje achter? Meer info over de Vrolijkheid vind je op hun website. Op www.vca.nu vind je veel leuke vrijwilligersvacatures in de omgeving van Amsterdam.